Τοπική Ηλεκτροδότηση πριν τη ΔΕΗ: Το χρηματικό ένταλμα της Ορεστιάδας για παροχή ρεύματος από εργολάβο το 1935

 Το χρηματικό ένταλμα της Ορεστιάδας του 1935 αποτελεί πολύτιμο αρχειακό τεκμήριο για την τεχνολογική και κοινωνική ιστορία της περιφερειακής Ελλάδας. Το έγγραφο αυτό αποτυπώνει τον τρόπο με τον οποίο εξασφαλιζόταν η παροχή ηλεκτρικού ρεύματος στη Θράκη και σε πολλά μικρά αστικά κέντρα της εποχής: όχι από κάποια κρατική υπηρεσία ή ενιαίο δίκτυο, αλλά μέσω εργολάβων που διέθεταν δικές τους μικρές ηλεκτρογεννήτριες, πολύ πριν την ίδρυση της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού (ΔΕΗ) και τη διασύνδεση της χώρας.​

Το ένταλμα φέρει την επίσημη κεφαλίδα «Χρηματικόν Ένταλμα εις βάρος του Προϋπολογισμού» και εκδόθηκε υπέρ του εργολάβου Τρανού Ιωάννη, με συνολικό ποσό 19.310 δραχμών. Πρόκειται για χαρακτηριστική γραφειοκρατική φόρμα της εποχής, με ημερομηνία 30/8/1935 και σφραγίδα της Κοινότητας Ορεστιάδος. Η καταβολή του ποσού αφορά την παροχή ηλεκτρικού ρεύματος εντός της Ορεστιάδας για τον Ιούλιο του 1935 και συνοδεύεται από τις υπογραφές των τοπικών αξιωματούχων και σχετικές σημειώσεις.

​Τη δεκαετία του 1930, η ηλεκτρική ενέργεια παρέμενε πολυτέλεια για τα περισσότερα χωριά και μικρές πόλεις της Ελλάδας. Δεν υπήρχε εθνικό ή διασυνδεδεμένο δίκτυο· οι μεγάλες εταιρείες ηλεκτρισμού περιορίζονταν στα μεγάλα αστικά κέντρα, ενώ η ύπαιθρος στηριζόταν σε εργολάβους ή τοπικούς επιχειρηματίες με μικρά εργοστάσια, περιορισμένης ισχύος και ωραρίου. Οι διακοπές ήταν συχνές, το κόστος υψηλό, και η παροχή γινόταν με καύσιμα όπως πετρέλαιο ή γαιάνθρακα.

Αυτή η πρακτική διήρκεσε έως το 1950, οπότε και ιδρύθηκε η ΔΕΗ και ξεκίνησε η μεγάλη ενοποίηση και εξαγορά όλων των ιδιωτικών εταιρειών και δημοτικών μονάδων ηλεκτροδότησης. Το ένταλμα της Ορεστιάδας φανερώνει γλαφυρά μια εποχή όπου ο ηλεκτροφωτισμός των δρόμων και η ύπαρξη ρεύματος στα σπίτια αποτελούσαν δείγματα προόδου και ανερχόμενης τοπικής ευημερίας.

Η ψηφιακή ανάρτηση του συγκεκριμένου εγγράφου, συνοδευόμενη από την παρούσα ιστορική ανάλυση, βοηθά τον αναγνώστη να κατανοήσει πληρέστερα το κοινωνικό και τεχνολογικό τοπίο της προπολεμικής επαρχίας, καθώς και τον σημαντικό ρόλο των τοπικών αρχείων στη διατήρηση της συλλογικής μνήμης.

​