Εβραϊκές Κοινότητες Έβρου - Κοινότητα Αλεξανδρούπολης - Οικογένεια Μπαλούλ

 Το παρόν ιστορικό τεκμήριο, προερχόμενο από το Αρχείο του Γρηγόρη Χρυσοστόμου, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Παρά το γεγονός ότι δεν αποτελεί μοναδική πηγή, συμβάλλει σημαντικά στη διασαφήνιση της πολυσύνθετης προσωπικότητας του Γρηγόρη Χρυσοστόμου και της στάσης του απέναντι σε διαφορετικές εθνοτικές και θρησκευτικές ομάδες.

Συχνά έχει υποστηριχθεί ότι ο Χρυσοστόμου διακατεχόταν από αντισημιτικά αισθήματα, κυρίως λόγω ενός προπολεμικού δημοσιεύματος στο οποίο φέρεται να εκφράζει υποτιμητικές απόψεις για τους Εβραίους. Η άποψη αυτή ενισχύθηκε περαιτέρω από τη συμμετοχή του ως ιδρυτικού μέλους και προέδρου του παραρτήματος της Εθνικής Ενώσεως Ελλάς (ΕΕΕ), μιας συντηρητικής οργάνωσης της δεκαετίας του 1930, κατά την οποία σημειώθηκε η εξάπλωση της φασιστικής ιδεολογίας στην Ελλάδα.

Ωστόσο, είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι ο αντισημιτισμός της εποχής δεν εκδηλωνόταν πάντοτε με συνέπεια ή μονολιθικότητα. Ένα άτομο μπορούσε να επιδείξει αντισημιτική στάση σε μια χρονική περίοδο, ενώ σε άλλη να συνεργάζεται με Εβραίους για πολιτικούς, κοινωνικούς ή οικονομικούς λόγους.

Στην περίπτωση του Γρηγόρη Χρυσοστόμου, παρατηρείται μια αξιοσημείωτη μεταπολεμική αλλαγή. Στο απόγειο της πολιτικής του καριέρας, σε μια εποχή όπου το εβραϊκό εκλογικό ακροατήριο ήταν ουσιαστικά ανύπαρκτο, ο Χρυσοστόμου φαίνεται να στηρίζει ενεργά τους εναπομείναντες Εβραίους. Ενδεικτικά, η υποστήριξή του στην οικογένεια Μπαλούλ και η συμβολή του στη διεκδίκηση του ακινήτου επί της οδού Βασιλέως Γεωργίου Β΄ καταδεικνύουν μια διαφορετική στάση.

Επιπλέον, το γεγονός ότι το μεταπολεμικό Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο είχε πραγματοποιήσει ενδελεχείς έρευνες για τον εντοπισμό αντισημιτικών στοιχείων, καθιστά πιθανό ότι αν ο Χρυσοστόμου είχε χαρακτηριστεί ως αντισημίτης, θα είχε αποκλειστεί από οποιαδήποτε συνεργασία με την εβραϊκή κοινότητα.

Με αφορμή τα παραπάνω, κρίνεται αναγκαίο να υπογραμμιστεί ο ρόλος του ιστορικού στην αναζήτηση, τεκμηρίωση και αντικειμενική ανάλυση των γεγονότων. Η μεθοδολογική αυστηρότητα, η χρήση πρωτογενών πηγών και η κριτική αξιολόγηση της αξιοπιστίας τους είναι θεμελιώδεις αρχές. Ο ιστορικός οφείλει να αποφεύγει κάθε μορφή παραποίησης ή ιδεολογικής χειραγώγησης που συχνά επιδιώκουν διάφορες ομάδες, διογκώνοντας γεγονότα ή αριθμούς για να ενισχύσουν τη νομιμοποίηση των αιτημάτων τους. Παρόλο που τέτοιοι στόχοι μπορεί να θεωρούνται θεμιτοί, η χρήση ανακριβειών υπονομεύει τη συνολική αξιοπιστία της ιστορικής αφήγησης και προκαλεί αμφισβήτηση ακόμη και των πραγματικών γεγονότων.

Η διαστρέβλωση της ιστορικής αλήθειας, ακόμη και με καλές προθέσεις, αποτελεί επιστημονικά και ηθικά απαράδεκτη πρακτική, πλήττοντας την εμπιστοσύνη του κοινού στην ιστορική επιστήμη.

Ο φάκελος περιλαμβάνει τα εξής έγγραφα:

1. Την υπ' αριθμ. …/1957 απόφαση του Πρωτοδικείου Αλεξανδρούπολης.
2. Την από 2/7/1957 επιστολή του Γρηγόρη Χρυσοστόμου προς την κ. Μπαλούλ, συνοδευόμενη από το δικηγορικό συμφωνητικό – εξουσιοδότηση.
3. Την από 27/7/1957 επιστολή του Μ. Μπαλούλη (εκπροσώπου της οικογένειας Μπαλούλ στην Ελλάδα) από την Αθήνα.
4. Την από 12/08/1957 επιστολή του Μ. Μπαλούλη προς τον Γρηγόρη Χρυσοστόμου.